«Ένα έκπτωτο κόμμα της κεντροαριστεράς, σε μια προσπάθεια ανασύνταξής του, αναζητά καινούργιο αρχηγό. Στην αναμέτρηση συμμετέχουν παλιές καραβάνες και νέα, ελπιδοφόρα στελέχη, ακόμα και μέλη εκτός του κομματικού πυρήνα. Ξαφνικά, εμφανίζεται ένας υποψήφιος, ο […]άκης, που δεν έχει ίχνος εμπειρίας από την εγχώρια πολιτική, ως ο άγνωστος Χ, το καθαρό πρόσωπο, η νέα αρχή, και όλη η επικαιρότητα στρέφεται πάνω του.»
Εάν ακούγατε αυτήν την παράγραφο στο ραδιόφωνο, σε ποιο κόμμα της κεντροαριστεράς θα πήγαινε ο νους σας; Σε ποια αναμέτρηση και σε ποιον υποψήφιο;
Θα μπορούσε να ειπωθεί και αλλιώς: «Το ΠΑΣΟΚ […] αναζητά καινούργιο αρχηγό. […] Ξαφνικά, εμφανίζεται […] ο Ανδρουλάκης, που δεν έχει ίχνος εμπειρίας από την εγχώρια πολιτική, ως ο άγνωστος Χ, το καθαρό πρόσωπο, η νέα αρχή, και όλη η επικαιρότητα στρέφεται πάνω του.»
Ή μήπως: «Ο ΣΥΡΙΖΑ […] αναζητά καινούργιο αρχηγό. […] Ξαφνικά, εμφανίζεται […] ο Κασσελάκης, που δεν έχει ίχνος εμπειρίας από την εγχώρια πολιτική, ως ο άγνωστος Χ, το καθαρό πρόσωπο, η νέα αρχή, και όλη η επικαιρότητα στρέφεται πάνω του.»
Κάποιος, κάποτε, μάλλον όχι ο Μαρκ Τουέιν, είχε πει πως η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αλλά κάνει συχνά ομοιοκαταληξία. Πού να ήξερε πόσο δίκιο θα είχε! Ανδρουλάκης – Κασσελάκης
«Ο Έγγελος κάπου αναφέρει πως όλα τα κοσμοϊστορικά γεγονότα και πρόσωπα εμφανίζονται, ας πούμε, δυο φορές. Ξέχασε να προσθέσει: την πρώτη φορα ως τραγωδία και τη δεύτερη ως φάρσα.» – Καρλ Μαρξ, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη
Το ίδιο ακριβώς ρητό συμπεριέλαβα στο τελευταίο μου άρθρο, «Βίοι Παράλληλοι», συγκρίνοντας τον Αλέξη Τσίπρα με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Καταντάει γελοίο – όπου η ιστορία φωνάζει ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ τρέχει να γίνει η ηχώ του, συνειδητά ή ασυνείδητα. Υπάρχει πια ΣΥΡΙΖΑ;
Βέβαια, εμένα στόχος μου δεν είναι απλά λόγω μιας ομοιοκαταληξίας να πω «μαυρίστε τον Κασσελάκη». Αλλά δε θα κάτσω να συγκρίνω ούτε τις θέσεις, ούτε τις ατάκες του εφοπλιστή, με αυτές των υπολοίπων υποψηφίων, για να φτάσω στο συμπέρασμα αυτό. Άλλωστε, ούτε με τον Τσακαλώτο είμαι, ούτε με την Αχτσιόγλου, ούτε με τον Παππά, ούτε με τον Τζουμάκα. Τον Ιούνιο για πρώτη φορά δεν ψήφισα τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί χωρίς την προοπτική να «πέσει» η Νέα Δημοκρατία, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν είχε πια τίποτα να μου προσφέρει σε ιδεολογικό και αξιακό επίπεδο. Είναι, λοιπόν, πολύ δύσκολο να τον ξαναψηφίσω, και αυτό δε θα εξαρτηθεί από το ποιο θα είναι Πρόεδρος.
Μία είναι η εξαίρεση. Εγώ μέχρι τον Μάιο έριχνα τη «στρατηγική» ψήφο στον Αλέξη και τον ΣΥΡΙΖΑ. Και, αν ποτέ υπήρχε πιθανότητα να τον ξαναψηφίσω, μπορώ έστω να το φανταστώ με τον Ευκλείδη, την Έφη, τον Νίκο· τα πρόσωπα αυτά τα ψήφισα γαρ εμμέσως και στο παρελθόν. Τα ξέρω, είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν Υπουργοί, αν τα ψηφίσω, ξέρω ποια είναι και τι έχουν κάνει. Με τον Στέφανο δεν ισχύει το ίδιο. Ο Κασσελάκης είναι άγνωστος, δεν ξέρω ποιος είναι και τι έχει κάνει, δεν ήταν Υπουργός, δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ. Ένας εφοπλιστής είναι, μεγαλωμένος στις ΗΠΑ, πάλαι ποτέ (προσφάτως) υποστηρικτής του Κυριάκου Μητσοτάκη και συνεργάτης του Μπάιντεν.
Και, αν οι άνθρωποι αλλάζουν, τεκμήριο δεν είναι ο Κασσελάκης. Θέλει, λέει, να κάνει τον ΣΥΡΙΖΑ σαν τους Δημοκρατικούς της Αμερικής· δηλαδή ούτε καν κεντροαριστερό κόμμα, αλλά πρόδηλα κεντροδεξιό! Τρέχει, δηλαδή, να καλύψει τα όποια κενά ενδεχομένως
αφήνει η Νέα Δημοκρατία στον κεντρώο χώρο, με αποτέλεσμα, όχι μόνο να τραβάει τον ΣΥΡΙΖΑ δεξιά, αλλά να σπρώχνει και τη ΝΔ ακόμα πιο δεξιά! Να το δούμε αλλιώς: αν στον ΣΥΡΙΖΑ γίνουν οι Democrats, στη Νέα Δημοκρατία το επόμενο βήμα θα είναι να γίνουν οι Republicans. Και αν έχουμε τους Ρεπουμπλικανούς της Ελλάδας, λογικό θα είναι να έχουμε και τον Τραμπ της Ελλάδας.
Εκτός αυτού, αυτή η επιθυμία του Κασσελάκη δείχνει πόση επαφή δεν έχει με την ελληνική πολιτική πραγματικότητα: εδώ δεν έχουμε «καλούς» και «κακούς», έστω μπλε και κόκκινους, όπως στο Αμέρικα, αλλά ένα ευρύ πολιτικό φάσμα με ζωντανές ιδεολογικές μάχες και καθημερινούς ανθρώπους στην πρώτη γραμμή. Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει ζωντανό συνδικαλισμό και ουσιαστικές αριστερές πολιτικές τοποθετήσεις, είτε από το ΚΚΕ, είτε από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, είτε ακόμα κι από τους «τελευταίους των μοϊκανών» στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν χωρίσουμε την Ελλάδα σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους, ξεχάστε τα όλα αυτά. Το κόμμα που τόσο θαυμάζει ο Κασσελάκης έχει την έννοια της Δημόσιας, Δωρεάν Υγείας, μονάχα ως ένα «κόλλημα» ενός γραφικού γερούλη. Μήπως ο Κασσελάκης κολλάει καλύτερα στην κυβέρνηση που ιδιωτικοποιεί νοσοκομεία και τζογάρει με τις ασφαλιστικές εισφορές;
Βεβαίως, αυτή η απόστασή του, αυτή η «διαφορετικότητά» του από την Ελλάδα, τα υπόλοιπα υποψήφια και το κόμμα καθαυτό, χρησιμοποιείται από όσα τον υποστηρίζουν ως το μεγάλο του «ατού». Είτε γιατί είναι ο «μόνος που δεν πρόδωσε τον Τσίπρα» (δεν πρόλαβε), ή γιατί δεν είναι «μολυσμένος» από τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, τα κολλήματα, τις ιδεοληψίες, τις εμμονές και τις κασέτες. Δηλαδή, ο λόγος να ψηφίσεις Κασσελάκη για Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, είναι ακριβώς επειδή δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ! Ότι δηλαδή το πρόβλημα είναι καθαυτός ο ΣΥΡΙΖΑ! Αν το πει κάποιο Συριζαίο αυτό, η απορία είναι γιατί είναι Συριζαίο και στηρίζει το πρόβλημα (αλλά και πώς ο ένας κούκος Κασσελάκης θα φέρει την άνοιξη της λύσης του προβλήματος βουτώντας μες στη φωλιά του κακού), ενώ αν δεν είναι Συριζαίο, ίσως το να θέλει τόσο πολύ έναν μη Συριζαίο Πρόεδρο να μην είναι για καλό του ΣΥΡΙΖΑ. Ως απλώς ειπείν, αν κάποιος θέλει το καλό του ΣΥΡΙΖΑ, δεν θέλει τον Κασσελάκη, γιατί ο Κασσελάκης δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ.
«Αλλά», θα απαντήσει κάποιο Κασσελακικό, είτε Συριζαίο είτε όχι, «ο Κασσελάκης δεν έχει ψηφίσει μνημόνιο, δεν έχει συνδεθεί με τα όποια σκάνδαλα είχε(;) η τετραετία του ΣΥΡΙΖΑ, δεν ήταν από αυτούς που ευθύνονται για την εκλογική του κατάρρευση, άρα αυτός μπορεί καλύτερα απ’ όλους να φέρει ξανά τον κόσμο σε έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ.» Έστω, λοιπόν, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, με αρχηγό τον Κασσελάκη, βγαίνει αυτοδύναμος. Αν ο Κασσελάκης είναι τόσο διαφορετικός, αν ο ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη θα είναι τόσο διαφορετικός, ποιες θα είναι οι διαφορές που θα τον έχουν φέρει στον θρίαμβο; Θα υπάρχει πια ΣΥΡΙΖΑ;
Γιατί δεν είναι ζήτημα εξαγγελιών, «θέσεων», προγραμμάτων. Είναι ζήτημα ουσίας και υπόστασης. Ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει κόμμα της Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ πασχίζει, χωρίς επιτυχία, να γίνει ένα μαζικό κόμμα, με ενεργή βάση, με δυναμική παρουσία σε συνδικάτα και φοιτητικούς συλλόγους. Όσο και αν έχει ποτιστεί (και ποτίζει με τη σειρά του την κοινωνία) με απολίτικες ανταύγειες, διατηρεί μια ενστικτώδη έλξη προς τη συλλογικότητα. Αντίθετα, ο Κασσελάκης μας λέει κάτι για ένα Ελληνικό Όνειρο, ένα ελληνικό American Dream (όπως λέμε «Του Χαρντ του Ντάι»).
Αμέρικαν Ντριμ ονομάζεται η αντίληψη πως το οποιοδήποτε άτομο, μόνο του, αν δουλέψει σκληρά και πιστέψει στον εαυτό του, μπορεί να φτάσει την κορυφή. Αυτή η αντίληψη σαφώς
είναι αντίθετη σε κάθε έννοια συλλογικότητας: όχι μόνο μας λέει ότι η ευδαιμονία είναι ατομική και όχι συλλογική υπόθεση, αλλά θέτει ως όνειρο «την κορυφή»· η ουσία της συλλογικότητας, όμως, απορρίπτει την κορυφή, γιατί αν υπάρχει κορυφή υπάρχει και πάτος, και συλλογικότητα με πάτο δεν μπορεί να υπάρξει (θα φύγει γαρ ο πάτος να πάει αλλού). Χώρια που η ιστορία ξανά και ξανά έχει δείξει ότι το Αμέρικαν Ντριμ είναι ψευδές και φαύλο. Χώρια που ό,τι έχει πετύχει ο ελληνικός λαός, ήταν με συλλογική διεκδίκηση και δράση. Αλλά, όπως είπαμε, ο Κασσελάκης δεν ξέρει από Ελλάδα· είναι εκτός τόπου και χρόνου. Τελικά, ούτε από ΣΥΡΙΖΑ ξέρει μάλλον.
Κι έτσι γυρίζουμε στον Ανδρουλάκη. Τουλάχιστον αυτός ήταν μέλος του ΠΑΣΟΚ, ήταν για μια δεκαετία εκλεγμένος Ευρωβουλευτής με 180 χιλιάδες σταυρών. Μπορεί να μην τον ήξερε κανείς, αλλά τουλάχιστον ήταν ΠΑΣΟΚ. Τον ήξερε το ΠΑΣΟΚ. Δεν ήταν ξένο σώμα. Αλλά και να ήταν μέλος του ΣΥΡΙΖΑ ο Κασσελάκης, ξένο σώμα θα παρέμενε. Οι αξίες του και η ουσία του είναι ξένη σε όποιο κόμμα τουλάχιστον δηλώνει αριστερό, ώστε τελικά δε θα μπορούσε να είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Για αυτό γαρ η δεύτερη φορά, ο Κασσελάκης, είναι η φάρσα. Δεν είναι καν Συριζαίος!
Τι με νοιάζει εμένα, θα πει κανείς, αφού δεν ψηφίζω πια ΣΥΡΙΖΑ; Με νοιάζει γιατί οι αξίες του δεν είναι ξένες μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ξένες στην ελληνική ιστορία και ταυτότητα. Ποτέ δεν υπήρξε, και μακάρι να μην υπάρξει, Ελληνικό Όνειρο, όπως το φαντασιώνεται ο αμερικανοθρεμμένος. Δε θέλω οι αμερικανιές του να δηλητηριάσουν ακόμα περισσότερο την ελληνική συνείδηση, πόσο μάλλον να διεκδικήσει την Πρωθυπουργία. Μπροστά στο Αμερικάνικο Όνειρο, φαντάζει παράδεισος η Ελληνική Πραγματικότητα. Αλλά πού να ξέρει από αυτά ο Κασσελάκης; Σάμπως την έχει ζήσει την Ελλάδα;

Τελειόφοιτος στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, εργαζόμενος στην εστίαση και Παραγωγός της εκπομπής «Εξελίξεις» στο Ράδιο Πάντειον